Бенигна хиперплазија на простата
Бенигната хиперплазија на простатата е состојба која се јавува како последица на зголемување на волуменот на простатата, што доведува до деформација и истегнување на мочниот канал, што е причина за симптомите на БХП (Бенигна хиперплазија на простата). Простата е машка полова жлезда, сместена зад мочниот канал, чија главна функција е производство на поголем дел од семената течност, која служи за транспорт и храна на сперматозоидите. БПХ всушност претставува прекумерен раст и размножување на клетки во централниот дел на простатата, кои се од неканцерогено потекло.
Причините за појава на БХП се уште не се доволно разјаснети, но постоечките теории примарно се поврзани со зголеменото ниво и конверзија на тестостерон во DHT (5 алфа – дихидротестостерон), кој е примарен андроген стиулатор на растот на простата. Иако овој феномен во целост не може да се објасни, потојат докази дека по 40 – 45та година доаѓа до промена во рамнотежата на хормоните – што влијае врз појавата на БХП, особено кај постарата популација. Затоа ова е најчестото заболување кај мажите после 50тата година. Инциденцата секако се зголемува со возраста. Фамилијарната анамнеза и потеклото се вклучени како ризик фактори за БХП.
Симптомите кои се јавуваат како последица од БХП, се предизвикани од зголеменото ткиво кое врши притисок на мочниот канал (уретра). Уретрата се деформира, се издолжува и добива поинаков облик. Како резултат на ова стеснување, доаѓа до делумно или целосно затворање на уретрата и мочниот меур, при што уретралниот мускул почнува да работи понапорно за да го надмине отпорот и за да може нормално да ја исфрли урината. Зголемувањето на простатата може да го блокира истекувањето на урината од мочниот меур и да предизвика проблеми поврзани со уринарниот тракт и бубрезите.
Најчестите симптоми асоцирани со БХП се:
◊ забавено или одложено мокрење
◊ дисконтинуитет на млазот при празнење на мочниот меур
◊ ноктурија (често мокрење во тек на ноќта)
◊ дизурија (болка при мокрење)
◊ уринарна ретенција (задршка на урина)
◊ хематурија (појава на крв во урина)
◊ инконтиненција (неконтролирано истекување на урина)
Испитувањата кои се сметаат за корисни за рана детекција на БХП вклучуваат:
◊ PSA – специфичен антиген на простата, кој се детектира во крв
◊ дигиторектален преглед – преглед на простата преку анален отвор
◊ мерење на проток на урина (кај мажи со БПХ е помала од 10ml/sec)
◊ мерење на преостаната урина (количина на урина која останува во мочниот меур по мокрењето)
◊ тест за уринарен притисок при мокрење
◊ цистоуретрограм
◊ цистоскопија
Третманот на БХП зависи од возраста, фазата до која еволуирала болеста и волуменот на простатата. Во првата фаза од болеста се користат лекови за да се спречи нејзиниот развој. Како најзначајни се: Алфа 1- блокери ( оксазозин, тамсулозин, теразозин – 74% од лекуваните пациенти пријавиле подобрување на симптоите), Алфа 5- редуктаза инхибитори (финастерид, дутастерид), комбинирана терапија (се смета дека комбинацијата на алфа блокери и инхибитори на алфа 5-редуктазата може да биде најдобрата терапија за БХП). Оперативниот зафат е последниот одговор на третманот кој има за цел да го продолжи животот на пациентот. Трансуретрална ресекција на простата (ТУРП) – како најчеста хируршка процедура, дала подобрување на симптомите кај 88% од третираните пациенти; трансуретрален засек на простата (ТУИП) – подобрување на симптомите кај 80% од третираните пациенти; отворена простактетомија – подобрување на симптомите кај 98% од третираните пациенти.
Најчестите компликации асоцирани со нетретирана БХП вклучуваат: акутна или хронична уринарна ретенција, бактериска инфекција на уринарен тракт, бубрежни камчиња и бубрежна инсуфициенција.
Промени во начинот на исхрана, животниот стил и редовната физичка активност допринесуваат за подобрување на симптомите предизвикани од БХП. Редовните контроли кај специјалист – уролог се од незаменлива значителност. Раниот скрининг кај пациентите, особено при првата појава на симптоми, го редуцира ризикот од компликации и води до унапредување на машкото здравје.
